- Ի՞նչ է կրոնը
Կրոն, հասարակական գիտակցության ձև, աշխարհայացք է, որը հիմնված է գերբնական ուժերի, աստվածությունների նկատմամբ ունեցած հավատի վրա։Կրոնը կարելի է սահմանել նաև որպես- Մարդու և Աստծո միավորման մասին գիտություն (ըստ քրիստոնյա հեղինակ և ճարտասան Լակտանտիոսի).:
- Կազմակերպված երկրպագում վերին կամ գերբնական ուժերին։
Կրոնը ոչ միայն հիմնված է գերբնական ուժերի նկատմամբ հավատի վրա, այլ նաև սահմանում է որոշակի վերաբերմունք և վարվելակերպ դրա նկատմամբ։
- Կրոնի ծագումը, կրոնը նախնադարում
Կրոնը ծագել է մարդու հետ՝ նախնադարյան շրջանում։
Կրոնը հին է այնքան, որքան մարդկությունը, և նախնադարյան շրջանից ունեցել է համամարդկային ու տիեզերական բնույթ: Մարդն իր գիտակցական կյանքի առաջին իսկ պահից խորհել է իր սկզբնավորման, ծագման, կյանքի ու մահվան, գոյության մասին: Չի եղել որևէ ժամանակաշրջան, մարդկային հասարակություն կամ հավաքականություն` առանց կրոնի, կրոնական զգացումի և երևույթների:
Մարդը փորձեց իմանալ, թե ինչու է անձրև գալիս, կայծակ խփում, հրաբուխ ժայթքում կամ ովքեր են իր նախնիները: Պատասխան չգտնելով՝ դրանք վերագրեց նախնիներին, կուռքերին, չար ու բարի ոգիներին: Տոհմերը սովորաբար կարծում էին, թե իրենք առաջացել են որևէ կենդանուց, բույսից կամ առարկայից: Հաճախ տոհմերն իրենց կոչում էին դրանց անուններով (արծվի, աղավնու, արջի, ցուլի, կաղնու, օձի և այլն): Չհասկանալով բնական երևույթները (ձյուն, անձրև, կարկուտ, կայծակ, հեղեղ)՝ մարդն սկսեց պաշտել դրանք:
Բնության զարթոնքը, ծառերի ծաղկումը, մահը, հիվանդությունը մարդիկ վերագրում էին բարի և չար ոգիներին: Զոհեր էին մատուցում նրանց՝ խնդրելով խնայել ու բարյացակամ լինել
իրենց նկատմամբ: Նախնադարի մարդը կարծում էր, թե մահացածների հոգիները միշտ հետևում են իրեն, հաջողություն կամ անհաջողություն բերում: Դրա համար նրանց զոհեր էր մատուցում:
Աստիճանաբար ձևավորվում է կրոնը: Առաջանում են սիրո, պտղաբերության, որսորդության, անասնապահության և այլ աստվածություններ:
Հայտնի են կրոնի ծագման և սոցիալական դերի բազմաթիվ մեկնաբանություններ։ Կրոնը առաջացել է բնական և հասարակական ուժերի դեմ նախնադարյան մարդու պայքարի հարաբերական անզորությամբ։ Չկարողանալով բացատրել իրական երևույթները՝ մարդը մտացածին կապեր ու գերբնական հատկություններ է հաստատել այնտեղ, ուր իշխում են օբյեկտիվ օրինաչափությունները։ - Ծանոթություն համաշխարհային կրոններին
Կրոնը պայմանականորեն դասակարգվում է՝1. տոհմացեղային կամ նախնադարյան հասարակության հավատալիքներ (մոգություն, կախարդություն, ոգեպաշտություն, բնապաշտություն, տոտեմիզմ, ֆետիշիզմ, անիմիզմ և այլն),
2. ազգային կամ էթնիկական կազմավորման կրոններ (հուդայականություն, հինդուիզմ, ջայնիզմ, սինտոյիզմ և այլն),
3. համաշխարհային կրոններ, որոնցից ամենատարածվածներն են քրիստոնեությունը, բուդդայականությունը, իսլամը:
Համաշխարհային մեծ կրոնների գաղափարախոսության հիմքում մարդու փրկության գաղափարն է:Բոլոր կրոնների նպատակները նույնն են, միայն դրանց հասնելու ճանապարհներն են տարբեր: - դրախտն ու դժոխքը տարբեր կրոններում
Դրախտն ըստ կրոնական պատկերացումների արդար մարդկանց ու հավատցյալների մահից հետո հավիտենական երանության վայրն է, որին արժանանում են կենդանության օրոք աստվածային օրենքներին հետևողները:Քրիստոնեական դրախտը առավել վերացական և իռացիոնալ գաղափար է, մինչդեռ իսլամում դրախտը առավել նյութական է ու հավատացյալներին խոստացվում է իրական ու ռացիոնալ երկրային բարիքներ երկնքում:
- տոհմացեղային կամ նախնադարյան հասարակության իշխող կրոններ (մոգություն, տոտեմիզմ, ֆետիշիզմ, անիմիզմ են)
- ազգային կամ մեկ էթնիկական կազմավորմանը վերաբերող կրոններ (հուդայականություն, հինդուիզմ, շայնիզմ են)
- համաշխարհային կրոններ (բուդդայականություն, քրիստոնեություն, իսլամ)
- հոգևոր ավանդույթների դասակարգում
- ճանաչել հասարակության բարեկրթության հարաբերական մակարդակը
- կրոնական հավատքների տարբեր խմբավորումներին ծանոթություն
- գերբնական ուժերի հանդեպ ունեցած հավատ
- հավատալիքներ, սովորույթներ
